Reactie van RePlanet op Commentaar Volkskrant, over het verdienmodel van zonnepanelen in Nederland

[Een screenshot van het artikel in de Volkskrant staat onderaan deze pagina]

Geachte opinieredactie en geachte heer Persson,

In het Commentaar van 17 mei van Michael Persson, waarin de Volkskrant haar standpunt verwoordt, over het verdienmodel van zonnepanelen staan naast goede observaties ook een subtiele maar gevoelige misvatting. 

Persson signaleert terecht dat vier miljard euro subsidie voor de uitrol van zonne-energie flink is, en dat is het ook als je bedenkt dat de kostprijs van zonne-energie nu vergelijkbaar is met die van kolen en gas. Die kostendaling is mooi, maar de energie moet ook nog geleverd worden aan de eindgebruiker en het probleem dat bij verdere groei van zonnestroom dreigt is overbelasting van het stroomnet. Ook dat signaleert Persson terecht, maar de oplossing die hij voorstelt: accu opslag, gaat niet werken. Dat zit zo. 

Een zonnepaneel wekt stroom op evenredig met de inval van zonlicht en varieert tussen 0 tot 100% afhankelijk van dag, seizoen en de bewolking. In Nederland levert een zonnepaneel op jaarbasis gemiddeld 11% van wat het zou doen als de zon voortdurend pal op het paneel zou staan. Dat is ook meteen de maximale hoeveelheid die ons stroomnet nu aan zou kunnen. Vergelijk het stroomnet met een snelweg die een gestage stroom auto’s goed aan kan. Maar als dezelfde hoeveelheid auto’s er tegelijk tijdens de ochtendspits overheen zouden moeten dan zou die weg tien keer zo breed moeten worden. Zo zou bij een overstap op meer zonne-energie ook ons stroomnet meer capaciteit moeten krijgen. Als we ál onze stroom uit zonnepanelen zouden willen halen dan zou ons stroomnet bijna tien keer zoveel capaciteit moet krijgen dan nu, om overbelasting te voorkomen.

Dit moeten we niet willen want dit zou een zeer kostbare operatie zijn terwijl het ons relatief weinig oplevert. Vandaar ook dat Persson de subsidies voor het kopen van zonnepanelen wil verschuiven naar het opslaan van overtollige zonne-energie in accu’s. 

Helaas, hiervan valt ook weinig te verwachten. 

Accu’s zijn niet alleen duur, ze hebben ook een beperkte levensduur. Het dagelijks opslaan en terug leveren van stroom met een accu kost ongeveer tien keer zoveel als het opwekken van de stroom zelf. Anders gezegd, zelfs als accu’s tien keer goedkoper worden in de toekomst, dan nog zouden de elektriciteitskosten verdubbelen als we accu's zouden gaan toepassen in het elektriciteitssysteem. 

En daar komt dus nog bij dat zo’n dagopslag accu het maar een dag volhoudt, waardoor vraag en aanbod van zonne-energie in onbalans blijft op week, maand of seizoensbasis. 

Kortom, dat Nederland 10% zonnestroom opwekt is een indrukwekkende prestatie, maar naar meer streven met behulp van accu's en nog meer subsidies zou onverstandig zijn. 

In plaats daarvan zouden we in Nederland beter in kunnen zetten op meer windenergie, dat meer stroom en een betere spreiding over het jaar kent.

Of nog beter: inzetten op een duurzame energiebron die wél altijd beschikbaar is, ons stroomnet niet overbelast en helemaal geen opslag nodig heeft. Kernenergie.

Amsterdam, Olguita Oudendijk & Joris van Dorp

Beiden verbonden aan de NGO RePlanet Nederland

Reactie Michael Persson

[deze ontvingen wij op 24 mei, de reactie is hier geplaatst met toestemming van de heer Persson]

Geachte mevrouw Oudendijk en meneer Van Dorp,

Hartelijk dank voor uw reactie op ons commentaar op de zonnepanelen vorige week. Altijd prettig om een inhoudelijke reactie te krijgen. 

U heeft gelijk, ik wekte wellicht een iets te optimistische suggestie door de batterij aan huis zo expliciet als mogelijke oplossing te noemen. Ik ben het met u eens dat er nog veel innovatie nodig is voordat die goedkoop/efficiënt genoeg is om een grote rol te gaan spelen. Ik denk wel dat andere vormen van opslag (waarvan ik geen voorbeelden noemde, maar ik dacht aan elektriciteit -> waterstof, of slimmer gebruik van bestaande (auto-)accu's, of misschien zelfs het oppompen van waterbassins) noodzakelijk zijn om het elektriciteitssysteem te stabiliseren.

Wind noemde ik niet, maar inderdaad, daar is om vele redenen meer van te verwachten. Verdere groei van het aantal windparken op zee is een veelbelovende ontwikkeling.

Kernenergie is natuurlijk nog een merkwaardig historisch taboe, dat niet emotioneel maar rationeel (met een veel zwaardere geopolitieke en klimaatcomponent dan twintig jaar geleden) heroverwogen moet worden. Ik denk wel dat de financiële onzekerheden dermate groot zijn, dat er grote overheidsbemoeienis (met garanties) nodig zal zijn om een marktpartij over de streep te trekken.

Ik begreep dat uw brief niet meegaat op de opiniepagina, maar hij is dus niet onopgemerkt gebleven - ik hem hem bij volgende commentaren in mijn achterhoofd. 

vr gr,

Michael Persson

De Volkskrant