Summary

• Page properties (1 modified, 0 added, 0 removed)

Details

Page properties

Content

...	...	@@ -6,7 +6,7 @@
6	6
7	7	Tijdens de online gehouden ‘Kennisconferentie Kernenergie’ van de Provinciale Staten Overijssel, op 21 oktober 2020, ging Ewoud Verhoef, technisch directeur van de Centrale Organisatie Voor Radioactief Afval (COVRA) in op het Nederlandse beleid inzake radioactief afval en het beheer daarvan in de praktijk. In zijn presentatie zet hij uiteen waarom a) Nederlands keuze voor tijdelijke bovengrondse opslag een belangrijk onderdeel is van een langetermijnvisie op beheer van verbruikte splijtstof en radioactief afval en b) waarop het beleid van eindberging, nog los van de vraag of deze wel of niet in Nederland dient te komen, na ten minste honderd jaar is gebaseerd c) wat (inter)nationaal de mogelijke oplossingen zijn. Overigens werkt de COVRA nu al actief aan eindberging door bijvoorbeeld gericht onderzoek, internationale samenwerking, werk aan maatschappelijk vertrouwen en het sparen van geld, zodat de eindberging in 2130 ook daadwerkelijk kan worden gebouwd.
8	8
9		-**Disclaimer: het artikel hieronder is een samenvattend verslag, geen letterlijke weergave van de presentatie van Ewoud Verhoef. Enkele aanvullingen, herkenbaar toegevoegd als voetnoot, zijn voor rekening van de schrijver van dit verslag. De oorspronkelijke presentatie is te zien op youtube.[[(% class="wikiinternallink wikiinternallink wikiinternallink" %)^^1^^>>path:#sdfootnote1sym||name="sdfootnote1anc"]](%%)**
	9	+**Disclaimer: het artikel hieronder is een samenvattend verslag, geen letterlijke weergave van de presentatie van Ewoud Verhoef. Enkele aanvullingen, herkenbaar toegevoegd als voetnoot, zijn voor rekening van de schrijver van dit verslag. De oorspronkelijke presentatie is te zien op youtube.[[(% class="wikiinternallink wikiinternallink wikiinternallink wikiinternallink" %)^^1^^>>path:#sdfootnote1sym||name="sdfootnote1anc"]](%%)**
10	10
11	11	Om te onthouden:
12	12	- Ook zonder kernenergie produceert een moderne samenleving een aanzienlijke hoeveelheid radioactief afval
...	...	@@ -16,8 +16,7 @@
16	16	- De Nederlandse bodem is in potentie zeer geschikt voor bouw van een eindberging
17	17	- Radioactief afval is steekhoudende geen reden om tegen kernenergie in Nederland te zijn
18	18
19		-**Ook zonder kernenergie produceert een moderne samenleving
20		-een aanzienlijke hoeveelheid radioactief afval**
	19	+**Ook zonder kernenergie produceert een moderne samenleving een aanzienlijke hoeveelheid radioactief afval**
21	21
22	22	(% style="text-align:center" %)
23	23	[[image:LMRA opslag interieur .jpg]]
...	...	@@ -24,8 +24,7 @@
24	24
25	25	Radioactiviteit en straling hebben in onze maatschappij belangrijke toepassingen, waaronder in de nucleaire geneeskunde, die een belangrijke rol speelt in de moderne gezondheidszorg. Zowel voor diagnosestelling als voor behandeling van een groot aantal aandoeningen, met name diverse vormen van kanker, worden medische isotopen gebruikt, stoffen die in de gezondheidzorg worden toegepast vanwege hun radioactieve eigenschappen. Al deze stoffen vallen onder de strenge regelgeving die geldt voor radioactieve materialen. Wie radioactieve stoffen wil gebruiken, heeft daarvoor een vergunning nodig. Afval waarin deze stoffen aanwezig zijn, moet verplicht worden aangeboden aan de COVRA te Borssele. Op de foto hierboven een impressie van de opslag van dit zogenaamde LMRA (laag- en middelradioactief afval). Daarnaast is nog een andere omvangrijke stroom van radioactief afval die ontstaat uit geïmporteerde ertsen, mijnbouw of andere activiteiten in de bodem, waar radioactiviteit van nature aanwezig is. Voor een deel van dit zogenaamde NORM-afval (van Naturally Occuring Radioactive Materials) gelden andere richtlijnen dan ander laag- en middelradioactief afval. Daarnaast is er nog het Hoogradioactief afval of HRA. Dat is het afval dat ontstaat bij de kernsplijtingsreactie, zoals in de reactoren in Borssele en Petten. Dit afval krijgt in Borssele een speciale behandeling
26	26
27		-**Kernenergie produceert een klein deel
28		-van het totaalvolume aan radioactief afval in Nederland**
	26	+**Kernenergie produceert een klein deel van het totaalvolume aan radioactief afval in Nederland**
29	29
30	30	(% style="text-align:center" %)
31	31	[[image:Hoeveelheid LMRA NORM en HRA .jpg]]
...	...	@@ -34,8 +34,7 @@
34	34
35	35	Anders dan vaak wordt gezegd of gedacht, betaalt óók de producent van de kernstroom de kosten voor de opslag bij de COVRA. En óók de kosten voor de toekomstige eindberging van het radioactief afval. Dat betekent dat, ook anders dan vaak wordt gezegd, deze kosten al zijn verwerkt in de huidige kosten van een kilowattuur kernstroom uit de centrale van Borssele.
36	36
37		-‘**De vervuiler betaalt’ – dat geldt ook voor producenten
38		-van radioactief afval, inclusief kerncentrales**
	35	+‘**De vervuiler betaalt’ – dat geldt ook voor producenten van radioactief afval, inclusief kerncentrales**
39	39
40	40	(% style="text-align:center" %)
41	41	[[image:Habog - foto COVRA .jpg]]
...	...	@@ -51,7 +51,7 @@
51	51	(% style="text-align:center" %)
52	52	[[image:Afname warmteproductie .jpg]]
53	53
54		-Bij de ontvangst in het oranje gebouw is het HRA nog sterk stralend. Het gebouw en alle processen daar omheen zijn er op ingericht om dit veilig te kunnen doen.[[(% class="wikiinternallink wikiinternallink wikiinternallink" %)^^2^^>>path:#sdfootnote2sym||name="sdfootnote2anc"]](%%) Behalve straling blijft het afval zoals gezegd ook nog een tijdlang warmte produceren. Deze komt vrij bij het radioactieve verval van de stoffen in het afval. Feitelijk is het zo dat het HRA bij binnenkomst uit twee componenten bestaat, die ook verschillend zijn verpakt. Ongeveer de helft is ‘koud afval’ dat weliswaar straalt maar geen warmte produceert. De andere helft is ‘warmteproducerend’, en die warmte moet worden afgevoerd. Daarbij gaat het niet om heel veel warmte. In de HABOG voelt de bezoeker die op de glimmende vloer boven het warmteproducerende afval staat, dat die vloer net een beetje minder koud is dan die van de lege hal even verderop. Toch is die warmte een belangrijke reden waarom je liefst niet te snel tot eindberging moet overgaan. Want eenmaal in eindberging moet worden voorkomen dat dat klein beetje warmteproductie alsnog voor een grote warmte- accumulatie zorgt. Aan de bovenstaande grafiek is goed te zien dat de warmteproductie na een jaar of honderd sterk is afgenomen, voldoende om het afval geschikt te maken voor eindberging.[[(% class="wikiinternallink wikiinternallink wikiinternallink" %)^^3^^>>path:#sdfootnote3sym||name="sdfootnote3anc"]](%%) Naast afkoeling zijn verval, openingsduur, financiën en mogelijke internationale ontwikkelingen bijvoorbeeld ook belangrijke redenen om niet te snel tot eindberging over te gaan. Internationaal wordt aangenomen dat 40-60 jaar afkoeltijd nodig is voor een efficiënte eindberging. Er is wereldwijd momenteel één eindberging in gebruik: de Waste Isolation Pilot Plant (WIPP) in New Mexico, die met name ontwikkeld is voor de berging van hoogradioactief afval van militaire programma’s. Finland staat op het punt zijn eindberging in Onkalo in gebruik te nemen, die bedoeld is voor het hoogradioactieve afval de Finse kerncentrales produceren.[[(% class="wikiinternallink wikiinternallink wikiinternallink" %)^^4^^>>path:#sdfootnote4sym||name="sdfootnote4anc"]]
	51	+Bij de ontvangst in het oranje gebouw is het HRA nog sterk stralend. Het gebouw en alle processen daar omheen zijn er op ingericht om dit veilig te kunnen doen.[[(% class="wikiinternallink wikiinternallink wikiinternallink wikiinternallink" %)^^2^^>>path:#sdfootnote2sym||name="sdfootnote2anc"]](%%) Behalve straling blijft het afval zoals gezegd ook nog een tijdlang warmte produceren. Deze komt vrij bij het radioactieve verval van de stoffen in het afval. Feitelijk is het zo dat het HRA bij binnenkomst uit twee componenten bestaat, die ook verschillend zijn verpakt. Ongeveer de helft is ‘koud afval’ dat weliswaar straalt maar geen warmte produceert. De andere helft is ‘warmteproducerend’, en die warmte moet worden afgevoerd. Daarbij gaat het niet om heel veel warmte. In de HABOG voelt de bezoeker die op de glimmende vloer boven het warmteproducerende afval staat, dat die vloer net een beetje minder koud is dan die van de lege hal even verderop. Toch is die warmte een belangrijke reden waarom je liefst niet te snel tot eindberging moet overgaan. Want eenmaal in eindberging moet worden voorkomen dat dat klein beetje warmteproductie alsnog voor een grote warmte- accumulatie zorgt. Aan de bovenstaande grafiek is goed te zien dat de warmteproductie na een jaar of honderd sterk is afgenomen, voldoende om het afval geschikt te maken voor eindberging.[[(% class="wikiinternallink wikiinternallink wikiinternallink wikiinternallink" %)^^3^^>>path:#sdfootnote3sym||name="sdfootnote3anc"]](%%) Naast afkoeling zijn verval, openingsduur, financiën en mogelijke internationale ontwikkelingen bijvoorbeeld ook belangrijke redenen om niet te snel tot eindberging over te gaan. Internationaal wordt aangenomen dat 40-60 jaar afkoeltijd nodig is voor een efficiënte eindberging. Er is wereldwijd momenteel één eindberging in gebruik: de Waste Isolation Pilot Plant (WIPP) in New Mexico, die met name ontwikkeld is voor de berging van hoogradioactief afval van militaire programma’s. Finland staat op het punt zijn eindberging in Onkalo in gebruik te nemen, die bedoeld is voor het hoogradioactieve afval de Finse kerncentrales produceren.[[(% class="wikiinternallink wikiinternallink wikiinternallink wikiinternallink" %)^^4^^>>path:#sdfootnote4sym||name="sdfootnote4anc"]]
55	55
56	56	(% style="text-align:center" %)
57	57	[[image:Schema Posiva Onkalo .jpg]]
...	...	@@ -62,13 +62,13 @@
62	62	(% style="text-align:center" %)
63	63	[[image:Boomse klei - uit presentatie Verhoef .jpg]]
64	64
65		-Het Nederlandse plan om pas rond 2130 tot eindberging over te gaan wordt soms negatief geframed als uitstelgedrag. Het is echter deel van een weloverwogen plan zoals hierboven is uiteengezet.** **Hoewel Nederland niet per se tot geologische eindberging binnen de Nederlandse grenzen hoeft te besluiten, heeft Nederland er in potentie wel een heel geschikte bodem voor. Met name de zogenoemde ‘Boomse klei’ leent zich hier uitstekend voor. Deze klei bevindt zich op verschillende dieptes onder vrijwel heel Nederland. Daarnaast zijn er verschillende andere in potentie geschikte klei- en steenzoutformaties
	62	+Het Nederlandse plan om pas rond 2130 tot eindberging over te gaan wordt soms negatief geframed als uitstelgedrag. Het is echter deel van een weloverwogen plan zoals hierboven is uiteengezet.** **Hoewel Nederland niet per se tot geologische eindberging binnen de Nederlandse grenzen hoeft te besluiten, heeft Nederland er in potentie wel een heel geschikte bodem voor. Met name de zogenoemde ‘Boomse klei’ leent zich hier uitstekend voor. Deze klei bevindt zich op verschillende dieptes onder vrijwel heel Nederland. Daarnaast zijn er verschillende andere in potentie geschikte klei- en steenzoutformaties
66	66
67	67
68	68	(% style="text-align:center" %)
69	69	[[image:Röntgen scan Boomse klei .jpg]]
70	70
71		-Klei en zoutformaties worden gezien als geschikt voor geologische berging. Een belangrijke reden daarvoor is te zien op de foto van de röntgenscan: maak je een breuk in klei, dan ‘heelt’ deze binnen een paar weken.[[(% class="wikiinternallink wikiinternallink wikiinternallink" %)^^5^^>>path:#sdfootnote5sym||name="sdfootnote5anc"]](%%) Het zelfde proces treedt ook op in zout.
	68	+Klei en zoutformaties worden gezien als geschikt voor geologische berging. Een belangrijke reden daarvoor is te zien op de foto van de röntgenscan: maak je een breuk in klei, dan ‘heelt’ deze binnen een paar weken.[[(% class="wikiinternallink wikiinternallink wikiinternallink wikiinternallink" %)^^5^^>>path:#sdfootnote5sym||name="sdfootnote5anc"]](%%) Het zelfde proces treedt ook op in zout.
72	72
73	73	**Radioactief afval is geen reden om tegen kernenergie in Nederland te zijn**
74	74	Nu er weer volop wordt gepraat over nieuwe kerncentrales, blijkt dat veel mensen nog steeds vinden dat radioactief afval de belangrijkste reden is om tegen kernenergie te zijn. De feiten laten echter iets anders zien. De wijze waarop met radioactief afval wordt omgegaan is veilig en verantwoord.